NHỮNG LƯU Ý KHI CHĂM SÓC HEO NÁI ĐẺ

Kính mời quý Anh/Chị cùng tìm hiểu vấn đề này để biết cách chăm sóc nái đẻ phù hợp nhằm ngăn ngừa tình trạng viêm tử cung, mất sữa và viêm rốn ở heo con!
I.CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI NÁI ĐẺ
-Trước sinh 2-3 ngày phải giảm thức ăn xuống còn 1 kg/nái/ngày. Tắm heo nái sạch sẽ 2-3 ngày trước ngày đẻ, chú ý vệ sinh kỹ vùng giữa âm hộ và hậu môn. Dọn sạch và sát trùng kỹ lưỡng chuồng nái đẻ. Đặt các tấm lót vào ô úm heo con và chuẩn bị bóng đèn sưởi ấm.
-Nên cắt sạch lông đuôi heo nái 3-4 ngày trước đẻ để giữ vệ sinh. Heo cái được chọn làm giống thì không nên cắt ngắn đuôi như heo thịt, vì các biểu hiện ở đuôi là dấu hiệu khá chính xác cho biết heo nái bị sót nhau hoặc sót con sau khi sinh.
-Nái cho con bú mà đuôi buông thỏng thì xem như không bị sót con hoặc sót nhau. Trái lại, khi cho con bú, heo nái vẫn cong đuôi và thỉnh thoảng có những cơn rặn thì xem như vẫn còn sót con hoặc sót nhau. Thường là sót con nhiều hơn sót nhau.
-Chuẩn bị những tấm vải sạch để lau khô heo con khi mới sinh, thuốc sát trùng, kềm bấm răng, kéo cắt rốn, chỉ buộc rốn, tất cả phải được sát trùng kỹ lưỡng.
II.CAN THIỆP KHI HEO ĐẺ
- Nái sắp sinh thường bồn chồn, đi lại không nằm yên, hay đi tiêu, đi tiểu nhiều lần. Nặn các đầu vú nếu thấy có sữa non bắn thành tia thì khoảng 2 giờ nữa là nái sinh. Khi có nước nhờn và cứt su chảy ra từ âm hộ thì khoảng nửa giờ sau nái sẽ sinh. Nếu nái nằm nghiêng một bên, có từng cơn rặn dài, ngoắc đuôi liên tục thì chỉ vài phút là con heo đầu tiên được sinh ra. Phải giữ thật yên tĩnh trong chuồng nái sinh để tránh gây ra stress làm heo nái ngưng rặn.
-Thông thường mỗi 15 - 20 phút nái đẻ 1 con hoặc có khi nái đẻ liên tiếp nhiều con rồi ngưng  một thời gian. Khoảng từ 3 - 4 giờ nái sẽ sinh xong. Nhau được tống ra sau cùng, số heo con bằng với số cuống nhau.
-Dùng khăn vải mềm lau khô dịch nhờn cho heo con ngay sau khi sinh, xách hai chân sau dốc ngược đầu xuống dưới cho nước nhờn trong xoang miệng và mũi chảy ra ngoài, không chảy ngược vào khí quản gây nghẽn đường thở.
-Dùng chỉ cột rốn cách thành bụng 2,5-3 cm và cắt rốn cách chỗ cột 1 cm. Chỉ cột rốn và kéo cắt rốn phải được sát trùng bằng BIODINE ®  trước.  Sau khi cắt rốn phải kiểm tra xem có rỉ máu hay không, nếu có thì phải cột lại. Sau đó nhúng rốn vào lọ đựng dung dịch BIODINE ®  để sát trùng. Nếu có bột ủ ấm thì nhúng heo con vào để ủ ấm.
-Nếu trường hợp heo con sinh ra đã bị đứt cuống rốn trước thì phải nắm chặt cuống rốn để tránh chảy máu rồi mới cột rốn sau.
-Nếu heo con đẻ ra còn nằm trong bọc, cần nhanh chóng xé bọc và lau khô để không bị chết ngạt. Ở những nái sinh chậm có thể làm cho heo con bị ngạt, da tím tái, không cử động, gặp trường hợp này phải nhanh chóng dùng khăn lau sạch nhớt trong xoang miệng, mở rộng miệng và dùng tay xoa bóp lồng ngực 60 lần/phút để tạo sự thông khí phổi. Thực hiện trong vòng 15 - 20 phút kết hợp với việc lau, mở rộng miệng mỗi 2 - 3 phút/ lần, heo con có thể hồi phục.
-Heo nái sinh khó: Sinh khó thường do xương chậu hẹp, heo con quá lớn do mang thai ít con, thai chết hoặc nái rặn yếu. Thường xảy ra ở nái đẻ lứa đầu hoặc những nái già. Nái già thường đẻ chậm do rặn yếu hoặc nằm ngủ khi đẻ, cần hỗ trợ bằng cách tiêm BIO-OXYTOCIN. Nếu do xương chậu hẹp thì nái vẫn chuyển đẻ đúng ngày dự sinh. Nếu do khô thai, thai quá lớn thì thường quá ngày dự sinh trên 2 ngày. Khi nước ối và cứt su chảy ra trên nửa giờ và heo nái rặn từng cơn dài, có khi thấy máu chảy ra mà vẫn chưa sinh được thì đó là biểu hiện của sinh khó. Phải thăm khám để kiệm tra thai, tay người thăm khám phải rửa sạch và sát trùng, bôi vaselin trước khi đưa tay nhẹ nhàng vào tử cung. Nếu xương chậu lớn thì phụ kéo heo con ra từ từ. Nếu xương chậu hẹp thì đừng cố can thiệp nữa mà phải nhờ thú y có tay nghề  mổ bắt con ra để cứu heo mẹ và heo con.

III. CHĂM SÓC HEO CON THEO MẸ
-Dùng khăn ấm lau sạch bầu vú trước khi cho heo con bú. Cho heo con bú sữa đầu càng sớm càng tốt. Những heo nhỏ nên cho bú các hàng vú phía trước và cố định đầu vú cho heo con để heo phát triển  đồng đều trong đàn.
-Sưởi ấm cho heo con: Nhiệt độ thích hợp cho heo con sơ sinh ngày đầu lọt lòng mẹ là 35⁰C. Cứ mỗi ngày sau đó giảm đi 2⁰C, đến ngày thứ 8 trở đi nhiệt độ trong ô úm chỉ còn 23-25⁰C.
-Một ngày sau khi sinh heo được cắt bỏ 8 răng nhằm tránh gây đau vú mẹ khi bú và cắt đuôi để ngăn ngừa heo cắn đuôi.
-Ngừa bệnh hô hấp cho heo con: Heo 1 ngày tuổi : dùng 1 ml thuốc BIO-TULACIN 100 tiêm cho một bầy. Ví dụ bầy 10 heo con thì pha loãng 1 ml thuốc với 4 ml nước pha tiêm, lắc đều rồi tiêm một con 0,5 ml. Heo 10 ngày tuổi dùng 2 ml thuốc cho một bầy. Heo 20 ngày tuổi dùng 3 ml thuốc cho một bầy và heo 30 ngày tuổi  dùng 3 ml thuốc cho một bầy.
-Tiêm chất sắt cho heo con để ngừa bệnh thiếu máu và tiêu chảy lúc heo con được 3 ngày tuổi, chỉ tiêm một lần duy nhất 1 ml BIO-FER+B12 20% ( loại 200mg/1ml).
-Lúc heo con được 3-5 ngày tuổi cho uống 1 ml thuốc phòng bệnh cầu trùng BIO-COC.
-Đối với những heo đực không để làm giống thì tiến hành thiến lúc 7 ngày tuổi.
-Tập ăn sớm cho heo con lúc 10 – 15 ngày tuổi và cai sữa cho heo con khi được 28 ngày tuổi.
 

IV. MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRỤC TRẮC ĐỐI VỚI HEO NÁI SAU KHI SINH
-Heo nái cắn con, không cho con bú: Can thiệp bằng cách tiêm một mũi thuốc an thần, dùng một trong các loại thuốc sau: Combistress: 0,1-0,2ml/10kgTT, tiêm bắp, hoặc Komiserastress: 1-2ml/100kgTT, tiêm bắp hoặc thuốc Acepril 10: 0,25-0,50ml/50kgTT, tiêm bắp. Heo nái sẽ nằm yên trong vòng 15-30 phút sau khi tiêm, thả heo con vào để cho bú.
-Xuất huyết làm sưng mép âm hộ: Thỉnh thoảng xảy ra ở nái đẻ lứa đầu, đôi khi cũng thấy ở lứa đẻ thứ hai.
Cách can thiệp: Tiêm cho heo nái một mũi thuốc an thần, khớp mõm heo nái lại, vệ sinh sạch sẽ vùng âm hộ, sau đó tiêm thuốc tê kết hợp với Epinephrine vào  mô chung. Dùng một tấm gạc dài xếp nhỏ thành sợi dây, đặt sợi dây gạc vào giữa hai mép âm hộ rồi quấn quanh về phía trước vùng mép có bọc máu và cột chặt theo kiểu cột ga-rô. Khoảng 2-3 phút sau thì máu sẽ ngưng chảy. Nếu không hiệu quả thì dùng chỉ không tiêu và kim may cong để may đường may nệm nằm phía sau bọc máu và buộc chặt lại. Nếu máu vẫn còn chảy  thì phải mổ bọc máu ra, lau sạch bên trong để tìm xem chỗ mạch máu đứt rồi dùng kẹp cầm máu để kẹp và dùng chỉ tiêu để cột mạch máu lại. Dùng chỉ ny lông để may vết mổ trên âm hộ, tiêm kháng sinh BIO-AMOX LA.
-Phòng ngừa viêm tử cung: Heo nái vừa sinh xong, tiêm một liều BIO-AMOX LA để phòng nhiễm trùng. Đồng thời đặt viên thuốc ngừa BIO-VAGILOX - HEO vào tử cung (hôm sau đặt tiếp một viên nữa).
Nái đẻ bình thường thì dịch hậu sản trong và ít. Nếu dịch hậu sản nhiều, màu trắng đục, vàng  hoặc đỏ hồng, lợn cợn như mủ, hôi thối… là do nhiễm trùng bộ phận sinh dục.Điều trị bằng cách tiêm một trong các loại thuốc sau: BIO-CEFQUIN, BIO-AMOX LA, BIO TETRA 200 LA, hoặc BIO GENTA-AMOX ® …Đồng thời sử dụng thêm thuốc kháng viêm BIO-KETOSOL 100. Rửa tử cung bị viêm bằng thuốc sát trùng BIODINE ® với liều 3ml thuốc/2 lít nước đun sôi để nguội, sau khi rửa xong, đợi cho nước rửa tử cung chảy ra hết rồi mới đặt thuốc BIO-VAGILOX - HEO vào tử cung.
-Phòng ngừa bệnh bại liệt sau khi sinh: Bổ sung BIO-PREMIX 18 vào thức ăn của heo trong thời gian mang thai để cung cấp đủ Ca, P, Biotin, vitamin và các khoáng chất khác và mỗi tháng tiêm một liều BIO-VITAMIN AD3E để tăng hấp thu khoáng chất cho heo nái.

PGS.TS.LÊ VĂN THỌ (Cố vấn kỹ thuật công ty liên doanh BIO-PHARMACHEMIE)