Hotline:
Viêm vú, viêm tử cung và mất sữa thường được gọi là MMA, là một hội chứng phức tạp ở heo nái, xảy ra sau khi sinh trong thời gian ngắn từ 12 giờ đến 3 ngày. Bệnh gây ra do sự nhiễm trùng của tuyến vú hoặc nhiễm trùng đường sinh dục. Heo nái bị hội chứng MMA làm tăng tỷ lệ chết ở heo con và giảm trọng lượng của heo con cai sữa.
-Viêm vú: Do vi khuẩn gây nhiễm trùng bầu vú, thường do vi khuẩn E.coli gây ra. Trong nhiều trường hợp chỉ có một hoặc hai tuyến vú bị ảnh hưởng. Viêm vú còn là hậu quả kế phát của viêm tử cung.
-Viêm tử cung: Là do tử cung bị nhiễm trùng trong quá trình sinh đẻ, quá trình viêm xảy ra trong nội mạc tử cung. Biểu hiện đặc trưng là có dịch mủ chảy ra ở âm hộ.
-Mất sữa: Là tình trạng giảm lượng sữa tiết ra của heo nái. Thường không được phát hiện cho đến khi heo con có biểu hiện bị đói do heo nái thiếu sữa.
NGUYÊN NHÂN
Đây là một bệnh có nhiều nguyên nhân gây ra.
-Viêm vú: Do vi khuẩn gây nhiễm trùng bầu vú, thường do vi khuẩn E.coli gây ra. Trong nhiều trường hợp chỉ có một hoặc hai tuyến vú bị ảnh hưởng. Viêm vú còn là hậu quả kế phát của viêm tử cung.
-Viêm tử cung: Là do tử cung bị nhiễm trùng trong quá trình sinh đẻ, quá trình viêm xảy ra trong nội mạc tử cung. Biểu hiện đặc trưng là có dịch mủ chảy ra ở âm hộ.
-Mất sữa: Là tình trạng giảm lượng sữa tiết ra của heo nái. Thường không được phát hiện cho đến khi heo con có biểu hiện bị đói do heo nái thiếu sữa.
NGUYÊN NHÂN
Đây là một bệnh có nhiều nguyên nhân gây ra.
- Nguyên nhân do vi khuẩn: Bao gồm E.coli, Klebsiella spp, Enetrobacter spp, Mycoplasma spp, Streptococcus và Staphylococcus.
- Nguyên nhân do nội tiết tố ảnh hưởng đến sinh đẻ và tiết sữa
-Nguyên nhân do dinh dưỡng bao gồm thức ăn chứa ít chất xơ, ít chất béo, thiếu vitamin E và Ca. Do thời gian mang thai cho heo nái ăn nhiều chất carbohydrate, heo nái quá mập. Không cung cấp đủ nước cho heo uống.
-Nguyên nhân do quản lý: Do heo nái đẻ khó, can thiệp bằng tay không đúng kỹ thuật dễ gây viêm tử cung, do heo nái ít vận động…
CƠ CHẾ SINH BỆNH
-Do heo nái bị căng thẳng lúc sanh →sự tăng tiết Cortisol →làm suy giảm đáp ứng miễn dịch tự nhiên →vi khuẩn E.coli trong vú phát triển →gây VIÊM VÚ.
-Vi khuẩn E.coli phát triển trong vú →gây nhiễm trùng huyết do nội độc tố →giảm tiết Cytokines (IL1,6,TNFα) →làm giảm Ca & K →chức năng của cơ vòng núm vú bị suy giảm (hở núm vú) →là cơ hội thuận lợi cho vi sinh vật xâm nhập vào vú →gây VIÊM VÚ
-Do heo nái bị căng thẳng lúc sanh→giảm tiết Oxytocin→giảm tiết Protaglandin F2α + vi khuẩn xâm nhập từ âm đạo vào tử cung (do cổ tử cung mở) →VIÊM TỬ CUNG
-Nhiễm trùng huyết do nội độc tố →dẫn đến sự giảm tiết Protaglandin F2α, giảm tiết Oxytocin →giảm tiết Prolactin →gây MẤT SỮA
DẤU HIỆU LÂM SÀNG
+Heo nái: Heo nái bị hội chứng MMA thường có dấu hiệu bị táo bón, sốt trên 39,5°C và giảm ăn 1-2 ngày. Heo nái mất sự ngon miệng, cùng với tâm lý bồn chồn, có khi bị đau không cho heo con bú, heo nái nằm sấp giấu vú xuống nền chuồng. Đôi khi thể hiện từng triệu chứng riêng lẽ, nhưng có khi hiển thị tất cả các dấu hiệu (viêm vú, viêm tử cung, mất sữa).
Bầu vú bị viêm cứng, sưng đỏ, đau khi sờ nắn. Sản lượng sữa giảm thấp.
Dịch mủ chảy ra từ âm hộ có màu trắng đục, mùi tanh, hôi thối.
+Heo con: Tăng trọng hằng ngày giảm và có dấu hiệu bị đói là dấu hiệu dễ thấy nhất. Ngoài ra heo con bị tiêu chảy và có thể hạ thân nhiệt.
CHẨN ĐOÁN
Việc chẩn đoán phải dựa vào triệu chứng lâm sàng, đặc biệt là dấu hiệu giảm tính ngon miệng ở heo nái. Sờ nắn các tuyến vú, nếu có viêm vú thì bầu vú cứng và nóng. Có dịch mủ chảy ra ở âm hộ. Ở heo con tăng trọng kém, có tiêu chảy, giảm thân nhiệt
ĐIỀU TRỊ
Điều trị hội chứng MMA phải bao gồm cả thuốc kháng sinh bằng đường tiêm, thuốc đặt tử cung để điều trị tại chỗ và thuốc kích thích tiết sữa. Việc điều trị được thực hiện ngay sau khi được chẩn đoán là heo nái bị hội chứng MMA hoặc thân nhiệt heo nái tăng lên 39,5°C sau khi đẻ 12-18 giờ.
Phác đồ điều trị như sau:
1.Tiêm kháng sinh: Các thuốc kháng sinh điều trị hiệu quả với hội chứng MMA nên sử dụng một trong các loại thuốc sau: BIO-CEFQUIN, BIO-CEP 5, BIO-AMOX LA, BIO TETRA 200 LA, BIO-GENTA.AMOX INJ ®, BIO-D.O.C ®, BIO-FLORSONE 400 LA…
Trong đó thuốc BIO-CEFQUIN là kháng sinh thuộc nhóm Cephalosporins thế hệ mới nhất nên chưa bị lờn thuốc, vì thế rất hiệu quả trong việc điều trị heo bị MMA.
 |
| BIO-CEFQUIN |
2. Rửa tử cung heo nái bị viêm bằng thuốc BIODINE ® với liều 3ml thuốc/2 lít nước đun sôi để nguội, sau khi rửa xong, đợi cho nước rửa tử cung chảy ra gần hết rồi mới đặt thuốc BIO-VAGILOX - HEO vào tử cung.
3.Dùng BIO-CALCIUM 20ml pha chung với BIO-CEVIT 10mlđể tiêm vào tĩnh mạch tai cho heo hoặc pha vào chai dịch truyền BIO-GLOCOSE 5% để truyền cho heo nái.
4.Tiêm BIO-OXYTOCIN với liều thấp: 1ml/nái, (tương đương 10IU/nái) có thể hổ trợ tốt trong điều trị.
Cấp thêm thuốc BIO-METASAL để heo mau hồi phục sức khỏe sau khi sinh. Heo nái phải được uống nước thường xuyên bằng cách đánh cho heo nái đứng dậy để đi đến máng nước.
Trong thời gian heo nái bị bệnh, chắc chắn heo con sẽ bị ảnh hưởng do thiếu sữa, vì vậy phải dùng sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ BIO-MILK ® để cung cấp đủ năng lượng và tránh mất nước cho heo con. Đồng thời có thể chuyển heo con sang nuôi ghép ở các bầy khác nếu con nái có sản lượng sữa tốt và tương đồng về thời gian.
KIỂM SOÁT VÀ PHÒNG NGỪA
Ngăn chặn hiệu quả nhất của hội chứng MMA là điều kiện vệ sinh tốt cho cả bản thân heo nái và chuồng nái đẻ để phòng ngừa sự lây nhiễm vi sinh vật vào bầu vú và tử cung. Điều này đòi hỏi phải dùng thuốc sát trùng chuồng heo (sử dụng các thuốc sát trùng như BIODINE ®, BIOXIDE, BIOSEPT ®).
Cấp thêm thuốc BIO-METASAL để heo mau hồi phục sức khỏe sau khi sinh. Heo nái phải được uống nước thường xuyên bằng cách đánh cho heo nái đứng dậy để đi đến máng nước.
Trong thời gian heo nái bị bệnh, chắc chắn heo con sẽ bị ảnh hưởng do thiếu sữa, vì vậy phải dùng sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ BIO-MILK ® để cung cấp đủ năng lượng và tránh mất nước cho heo con. Đồng thời có thể chuyển heo con sang nuôi ghép ở các bầy khác nếu con nái có sản lượng sữa tốt và tương đồng về thời gian.
KIỂM SOÁT VÀ PHÒNG NGỪA
Ngăn chặn hiệu quả nhất của hội chứng MMA là điều kiện vệ sinh tốt cho cả bản thân heo nái và chuồng nái đẻ để phòng ngừa sự lây nhiễm vi sinh vật vào bầu vú và tử cung. Điều này đòi hỏi phải dùng thuốc sát trùng chuồng heo (sử dụng các thuốc sát trùng như BIODINE ®, BIOXIDE, BIOSEPT ®).
- Tắm heo mẹ thật kỷ trước khi đưa vào chuồng đẻ. Chuồng heo nái đẻ phải được giữ SẠCH và KHÔ trong suốt thời gian heo con theo mẹ.
- Heo nái vừa sanh xong, tiêm 1 liều BIO-CEFQUIN để phòng nhiễm khuẩn.
- Đặt viên thuốc ngừa BIO-VAGILOX - HEO ngay sau khi nái sinh, liên tiếp 2 ngày.
- Phải cho heo nái vận động thường xuyên cũng tránh được hội chứng MMA.
- Nền chuồng không trơn trợt, nền chuồng trơn là nguyên nhân làm cho heo nái ngại đi lại, giảm hoạt động.
- Trong thời gian nái mang thai phải kiểm soát chế độ ăn để tránh quá mập.
- Phải bảm bảo đủ nước sạch mọi lúc cho heo nái. Một heo nái nuôi con cần 15 đến 30 lít nước mỗi ngày.
- Chuồng heo nái phải giữ yên lặng, thoáng mát để giảm sự căng thẳng cho heo nái trong quá trình sinh.
HƯỚNG DẪN CÁCH CHO NÁI ĂN HỢP LÝ
-Thời gian mang thai đến lúc đưa vào chuồng nái đẻ : cho ăn 2-3kg/ngày tùy thuộc vào độ lớn của heo nái.
-Hai ngày trước khi đẻ giảm thức ăn xuống còn 1-2kg/ngày.
-Sau khi đẻ gia tăng mỗi ngày 0,5kg/ngày cho đến khi heo nái ăn được khoảng 5kg/ngày.
-Thời gian mang thai đến lúc đưa vào chuồng nái đẻ : cho ăn 2-3kg/ngày tùy thuộc vào độ lớn của heo nái.
-Hai ngày trước khi đẻ giảm thức ăn xuống còn 1-2kg/ngày.
-Sau khi đẻ gia tăng mỗi ngày 0,5kg/ngày cho đến khi heo nái ăn được khoảng 5kg/ngày.
PGS.TS. LÊ VĂN THỌ
Cố vấn kỹ thuật công ty liên doanh BIO-PHARMACHEMIE
Cố vấn kỹ thuật công ty liên doanh BIO-PHARMACHEMIE
.jpg?width=120&height=90&mode=crop&anchor=auto&scale=both)
.jpg?width=120&height=90&mode=crop&anchor=auto&scale=both)
.jpg?width=120&height=90&mode=crop&anchor=auto&scale=both)
Ý kiến bạn đọc